Yürüyüşler, Sloganlar ve Direniş: Dünyada 8 Mart 2024

Eylem Özkara

 

     
Baskılar, savaşlar, kısıtlamalar dünyanın her yerinde ve elbette direnişle mücadele de öyle…  Bu sene de 8 Mart’ta eşitsizliğe ve adaletsizliğe karşı dünya çapında gösteriler, eylemler, yürüyüşler düzenlendi. Afganistan’ dan Meksika’ya, Filipinli kadınlardan Mısırlı kadınlara gösterilerin zeminini hak ve eşitlik söylemleri oluşturdu. Pankartlarda kadın cinayetlerinden eğitim hakkına, kadın yoksulluğundan şiddete, savaş karşıtlığına, Filistin’le dayanışmaya ve kürtaj hakkına kadar kadınlar ve LGBTİ+lar morla, yeşille, kırmızıyla ve  gökkuşağıyla alanlardaydı. Gelin bu sene dünya gündemi kadın hareketlerinin pankartlarına nasıl yansımış, sloganlarında neyi konu edinmiş görelim.

Latin Amerika cephesi bildiğimiz gibi

Latin Amerika ülkelerinde sağ veya sol tandanslı, demokratik veya faşist darbe yönetimleri olsa da toplumsal muhalefetin gücü ve etkisi hep belirleyiciliğini koruyor ve bu toplumsal muhalefetin en temel zeminini kadın hareketi oluşturuyor. Hükümetlerin baskı politikalarına ve sömürgeci dayatmaya karşı kadınlar kesişimsel ve antikolonyal bir zeminde buluşuyor. Ve aynı zamanda bu ‘maço’ ülkelerinde kadın cinayetleri ve aile içi şiddet oranları çok yüksek .

Seçim sürecinde olan ve ilk kadın devlet başkanını seçmeye hazırlanan ve neredeyse her gün 10 kadının katledildiği  Meksika’da, kadınlar katledilen kız kardeşlerini anarak 180 bin kişiyle  yürüyüşlerini ve eylemlerini gerçekleştirdi. Polisin Ulusal Saray’ın önüne kurduğu barikatların son hali görsellerde.

“¡Ni una más, ni una más! / ¡Ni una asesinada más!”
(“Not one more. Not one more assassination!”)

(Ne bir kişi, ne bir katliam daha)

Fotolar: Aljazeera (ilk dört foto)

Foto 1

Foto 2

Foto 3

Photo4: The Guardian ( Ulusal Saray’ın önünde katledilen kadınlar için yapılan anmadan)

Foto 4

Arjantin’de ise kadınlar kürtaj hakkının bir sembolü olan yeşil bandanalarla yürüdüler

Foto 5: (AP Photo/Natacha Pisarenko)

Kadınlar Peru’da adalet sistemindeki yozlaşmışlık ve kadınların görünmezliğini protesto etmek için beyaz eşarplarla  gösteri yaptı (Foto 6: AP)

Foto 6

Brezilya’da , Uruguay’da, Peru’da, Bolivya’da, Paraguay ve Şili’de de kadınlar sokaktaydı.

 

Afrika:  Cinsiyet “apartheid”a karşı antikolonyal ve kesişimsel bir cephe*

(Foto 7: Vatican News )

Foto 7

Güney Afrika ülkelerinde kadınların mücadele zeminini antikolonyal ve kesişimsel bir perspektif oluşturuyor.  Kadınlar Afrika kıtasında derin bir yoksulluk, eğitime erişim hakkı ihlali,  kadın sünneti, kadın cinayetleri ve kadınların kaçırılması gibi şiddet türlerine ve katliama maruz kalıyorlar.

Bu sene 14 Şubat Nairobi’de dark valentine ( kara sevgililer günü)  katledilen kadınlara adanarak geçirildi.

Foto 8: New York Times

Foto 9: New York Times

Foto 10: Daily Africa News

Orta doğu da ise gündemin ana belirleyicisi İsrail’in Filistin’de yaptığı katliam ve Gazzeli kadınlardı. Kadınlar hep bir ağızdan ateşkes ve dayanışma çağrısı yaptı.

Mısır’da kadınlar günü gazze ile dayanışma ve Kahire’de polisin kadınlara yönelik engellemeleri ve  kuşatmasıyla  geçti.

Foto 11: Middle East Eye

Lübnan’da da yürüyüşler Filistin bayrakları, Gazze ve savaş karşıtı sloganlar ve dayanışma çağrısı ile geçti.

Foto 12: Reuters

Foto 13: AP Photo / Hussein Malla

Gazze’de ise kadınlar günü kutlanmadı ve Reuters’ın haberine göre  Gazze’de 60.000 kadın savaş koşullarında susuzluk, yetersiz beslenme, sağlık hizmetlerine erişememe gibi temel ihtiyaçlardan yoksun.

Irak’ın başkenti Bağdat’ta da kadınlar alanlarda toplandı ve sloganlarını haykırdı.

Foto 14: Ahmed Jalil / EPA

Afganistan’ da da bir grup kadın Taliban’ın baskılarına rağmen eğitim ve özgürce çalışma hakları için sokaklara çıktılar.

Foto 15: Reuters

Pakistan’da da Demokratik Kadın Cephesi’nin çağrısı ile kadınlar 8 Mart’ı sokaklarda kutladı ve yürüyüşe polisler müdahalede bulundu.

Foto 16-17: Photograph: Anjum Naveed / AP

Photo 18: AP

Foto 19: NADEEM KHAWAR

(Islamabad, Pakistan)

Filipinler’de de kadınlar polis saldırıları ile 8 Mart’ta yürüyüşlerini gerçekleştirdi.

Foto 20: Ted Aljibe / AFP

Foto 21: AFP

Photo 22:  Reuters

Kore’de gündem yine Filistin ile dayanışmaydı.

Foto 23: Jung Yeon-je / AFP

Tokyo’dan Malta’ya LGBTİ+lar 8 Mart’ın öznesi olarak alanlardaydı.

Foto 24: REUTERS / Issei Kato (Tokyo, Japonya)

Foto 25: REUTERS / Darrin Zammit Lupi (Valletta, Malta )

Banglades kadın yoksulluğunun en derin yaşandığı ülkelerden biri ve 8 Mart’ın gündemi de bunun üzerineydi.

Foto 26: Dailymaverick

Hindistan’da kadınlar içilebilir su talebi için su mataraları gösteriler düzenledi.

Foto 27:

Tayland’ın başkenti Bangkok’ta ise kadınlar hükümetin 8 günlük doğum izni yasasını hamile kıyafetleri giyerek protesto etti.

Foto 28: Lauren DeCicca / Getty Images

Foto 29: Lauren DeCicca / Getty Images

Ukrayna, Kiev’ de ise feminist ve LGBTQ+  aktivistler cinsiyetçiliğe, ataerkiye ve kadın haklarının ihlaline karşı savaş koşullarına rağmen protesto düzenledi.

Photo 30: Sergey Dolzhenko / EPA

Foto 31: AP Photo / Efrem Lukatsky,

Kürt kadınlarından dünyaya: Jın, Jiyan, Azadi

İngiltere’de 8 Mart’ta ise kadınlar The Handmaid’s Tale kostümleri giyerek Kürt kadınlarının özgürlük sloganı olan  ‘’jın, jiyan, azadi’’ ‘Kadın, Yaşam, özgürlük’ anlamına gelen ‘Woman, Life, Freedom’ pankartları taşıdı.

Foto 32: REUTERS / Hollie Adams

Foto 33: REUTERS / Hollie Adams

İspanya’daki 8 Mart gösterilerinde aktivistler yüzlerini beyaz maskelerle kapatarak ve mum taşıyarak gerçekleştirdi.

Foto 34: REUTERS / Juan Medina

Mon corps, mes choix, mes droits: Benim bedenim, benim kararım, benim hakkım

Fransa’da ise gündem kürtaj hakkının yasal olmasına odaklıydı. 30 Ocak’ta Ulusal Mecliste  kabul edilen ve “bir kadının kürtaj yaptırma hakkını geri alınamaz” bir hak olduğunu öngören yasa tasarısı  28 Şubat’ta da Senato’da kabul edildi ve 2024 8 Mart’ının gündemi haline geldi.

Foto 35: CHRISTOPHE ARCHAMBAULT / AFP

Ancak Fransa’da 8 Mart’ın gündemini belirleyen bir konu daha vardı: İsrail’in Filistin’e yönelik saldırıları ve Gazze ile dayanışma. Liberation’un haberine göre, Paris’te ki yürüyüşte Filistin yanlıları ve İsrail yanlıları arasında tansiyon yükseldi ve polis müdahalesi ile dağıtıldı.

Foto 36: Cha Gonzalez / Liberation

Umutsuzluğa Kapılırsan Bu Kalabalığı Hatırla

İstanbul’da 22’ncisi düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü bu sene de yasaklarla ve ablukalarla başladı. Taksim metrosu durakları ve Taksim’e çıkan sokaklar kapatıldı. Ancak kadınlar bu yoğun engellemelere rağmen Sıra Selviler Caddesi’nde bir araya geldi ve feminist gece yürüyüşü başladı.  İstanbul’daki yürüyüşte de Filistin halkı ile dayanışma çağrısı yapıldı.

Foto 37

Foto 38

*Apartheid Afrika’da ırksal ayrımcılığı belirten ve beyazların siyahlara üstünlüğünü savunan bir sistemdir. Cinsiyet Apartheid’ı ise bu kavramdan türeyen ve cinsiyetleri nedeniyle bireylere uygulanan cinsel ayrımcılıktır.